Mu Mudugudu wa Kabuga mu Kagari ka Nyamwumba, mu Murenge wa Masoro mu Karere ka Rulindo haravugwa urupfu rw’abantu batatu bagwiriwe n’ikiombe bari bagiye gucukuramo amabuye y’agaciro mu buryo butemewe n’amategeko.
Cyabagwiriye ari abantu barindwi, batatu barapfa abandi kibasiga ari ibisenzegeri, bajyanwa ku ku bitaro bya Rutongo.
Kampani ikora ubucukuzi bw’amabuye y’agaciro yitwa Rutongo Mines Ltd niyo yapatanye kuyacukurira muri ako gace.
Umuyobozi w’Akarere ka Rulindo, Uwanyirigira Judith, avuga ko mu makuru y’ibanze ku cyateye iyo mpanuka ari amazi y’imvura imaze iminsi igwa yatumye ubutaka busoma, buroroha buza kuridukira abo bagabo bari bagiye kwiba ayo mabuye.
Superintendent of Police( SP) Jean Bosco Mwiseneza nawe yemeje iby’ayo makuru, asaba abaturage ‘kuzibukira kurya akatagabuye’.
Yabwiye bagenzi bacu ba UMUSEKE ko abantu bakwiye kuzirikana ko uretse no kuba ubucukuzi nk’ubwo buba bushobora guhitana umuntu, kubukora ubwabyo ni icyaha mu mategeko y’u Rwanda.
Ati: “Ubwo bucukuzi bukozwe muri ubwo buryo nibabwirinde kuko ari n’icyaha gihanwa n’amategeko. Ahubwo bakwiye kuba ari abatangira amakuru ku gihe, ku muntu wese bamenya cyangwa babonye abwishoramo kuko ari bwo buryo bwadufasha kubuca burundu”.
Itegeko N° 58/2018 ryo ku wa 13/08/2018 rigenga ubucukuzi bw’amabuye y’agaciro na kariyeri, Ingingo ya 54 ivuga ko umuntu wese ushakashaka, ucukura, utunganya, ucuruza amabuye y’agaciro cyangwa kariyeri nta ruhushya, aba akoze icyaha.
Iyo abihamijwe n’urukiko, ahanishwa igifungo kitari munsi y’amezi abiri ariko kitarenze amezi atandatu n’ihazabu y’amafaranga y’u Rwanda atari munsi ya miliyoni 1 Frw ariko atarenze miliyoni 5 Frw cyangwa kimwe gusa muri ibyo bihano.
Urukiko rutegeka kandi ubunyagwe bw’amabuye y’agaciro cyangwa kariyeri byafatiriwe biri mu bubiko, bicuruzwa cyangwa bitunganywa nta ruhushya.
Ubushakashatsi bwerekana ko amabuye y’agaciro aboneka mu Rwanda ari Gasegereti, Wolfram, Colta, Zahabu, Lithium n’amabengeza Germstones yitwa Amethyst, Sapphire, Beryl na Tourmaline.
Ikigo RMB kivuga ko mu mwaka wa 2017 hinjiye miliyoni $ 373, mu mwaka wakurikiyeho(2018) ziba miliyoni 347 n’aho mu mwaka wa 2019 ziba miliyoni $ 31.
Mu mwaka wa 2020 umusaruro wongeye kuzamuka ugera kuri miliyoni $ 733, bigera mu mwaka wa 2021 ari miliyoni $ 516, mu 2022 haboneka miliyoni $ 722 mu gihe kugeza muri Nzeri, 2023 hamaze kuboneka miliyoni $ 852.
Umusaruro wayo uzakomeza kwiyongera kuko hari andi avumburwa hirya no hino kandi u Rwanda ruri kubaka inganda zo kuyongerera agaciro.
