Hahishuwe Uburyo Utubyiniro Tubiri n’Ibirori Byakongeje COVID Muri Kigali

Ubushakashatsi bwakozwe n’abaganga bo mu Rwanda bwerekanye uburyo guhurira ahantu hafunganye mu tubyiniro n’ibirori byo mu ngo byakwirakwije COVID-19, guhera mu minsi ya mbere ikigera mu gihugu.

Ni ubushakashatsi bwatangajwe mu kinyamakuru International Journal of Environmental Research and Public Health ku wa 30 Kamena 2020.

Minisiteri y’Ubuzima yemeje ko umuntu wa mbere wanduye COVID-19 yabonetse mu Rwanda ku wa 14 Werurwe 2020. Mu minsi 40 yakurikiyeho kugeza ku wa 22 Mata hari hamaze kuboneka abanduye 154.

Muri abo bantu 154 harimo 88 (57%) bavanye ubwandu hanze y’igihugu banyuze ku Kibuga Mpuzamahanga cy’Indege cya Kigali na 66 (43%) banduriye imbere mu gihugu.

- Advertisement -

Iperereza mu bushakashatsi ryibanze ku bwandu bw’imbere mu gihugu, buza kugaragaza ko ubwandu butanu bwaturuse hanze bwakongeje abantu 40 muri babandi 66 banduriye mu gihugu, ni ukuvuga 61% byabo.

Ukurikije aho banduriye, abo bantu 40 basanzwe mu byiciro bine: A kigaragaramo abantu 10, B kirimo 17, C kirimo 6 na D kirimo barindwi.

Icyiciro A

Ubushakashatsi bwerekanye uburyo akabyiniro kari gakunzwe kakongeje ubwandu bwa COVID-19. Ntabwo kavugwa izina, ahubwo mu bushakashatsi kiswe Club A. Mbere ya tariki 14 Werurwe kakoraga iminsi irindwi mu cyumweru.

Umuntu wa mbere muri iki cyiciro ngo yari umusore w’imyaka 34 wageze mu Rwanda ku wa 6 Werurwe avuye muri Sudan y’Epfo. Yiswe A0. Yagiye muri kariya kabyiniro hagati ya tariki 11 na 13 Werurwe.

Mbere yaho ariko ku wa 9 Werurwe yatangiye kugira ibimenyetso byo kubabara umutwe, umuriro, ibicurane n’inkorora. Yabanje kugura imiti ariko ageze aho ajyaga kwa muganga, maze ku wa 14 Werurwe bamusangamo virus ya SARS-CoV-2 itera COVID-19.

Nk’uko tubizi muri bene utwo tubari abantu baba ari uruvunganzoka.

Hagati aho hari undi mugabo w’imyaka 36 wageze mu Rwanda ku wa 8 Werurwe 2020 (A1), wavuye muri Fiji mu rugendo yahinduyemo indege inshuro ebyiri: Kuri John F. Kennedy International Airport i New York na Hamad International Airport muri Qatar.

Abashakashatsi bati “Na we yasuye Club A ku wa 13 Werurwe hamwe na A0. Ku wa 14 Werurwe yaje kumererwa nabi mu mubiri atangira gukorora, ajya kwivuza ku wa 15 Werurwe nyuma yo kumenya ko A0 yasanzwemo SARS-CoV-2.”

“Ubu bwandu bubiri bufatwa nk’aho bushobora kuba ari bwo ntangiriro yo kwandura kw’abantu bashamikiye ku cyiciro A.”

Nyuma y’abo bantu babiri, uwa gatatu wasanzwemo COVID-19 yari umukozi wo muri Club A.

We ari mu cyiciro cy’abahuye n’uwanduye, ni ukuvuga abamwegereye munsi ya metero ebyiri cyangwa bakamarana iminota igera muri 15 ahantu hafunganye.

Abakozi 25 b’ako kabyiniro barapimwe, bane (16%) basangwamo ubwandu.

Mu gushakisha abandi bageze mu kabyiniro habonetse 146, harimo abagore batatu basanzwemo COVID-19.

Icyiciro B

Ku wa 1 Mata 2020 umugabo w’imyaka 51 (B1) n’umugore w’imyaka 41 (B2) bo mu rugo rumwe, basanzwemo COVID-19.

Inzego z’ubuzima zihutiye gushaka abahuye nabo, kuri urwo rutonde habonekaho umuntu wo mu muryango wagiye mu Karere ka Gicumbi gusura bene wabo, nyuma aza kugira ibimenyetso by’ibicurane.

Yabanje kwigurira imiti ariko aza guhamagara ku 114 avuga ko afite ibimenyetso bya COVID-19, bamupimye bayimusangamo (B3). Umuryango we waje gupimwa habonekamo bane banduye (B4, B5, B6 na B7).

Gupima byakomereje ku muryango yasuye mu Karere ka Gicumbi, abaganga basanga abantu batanu bose bawugize bafite COVID. Ni ukuvuga umugore (B8), umugabo (B9), umukozi (B10), umwana (B11), n’umushoferi (B12).

Umusore wabanaga n’umushoferi na we yaranduye (B13).

Abaganga bamenye ko umugabo wo muri urwo rugo ku wa 21 Werurwe 2020 yitabiriye ibirori ahantu mu rugo i Kigali, bakurikiranye ababyitabiriye habonekamo umugore w’imyaka 33 (B14) n’umugabo wa 35 (B15) banduye.

Mu gucukumbura neza inkomoko y’ubwo bwandu bahererekanyaga, batahuye ko umugore wo muri wa muryango w’i Gicumbi (B8), ku wa 13 Werurwe 3030 yagiye mu kabyiniro kiswe Club B.

Icyo gihe yahuriyeyo n’umugabo w’imyaka 30 waherukaga mu mahanga, wageze mu Rwanda ku wa 16 Gashyantare 2020, wasanzwemo COVID-19 (B0).

Bati “Twafashe ubu bwandu nk’ubushobora kuba inkomoko y’ubwandu mu cyiciro B. Byongeye, ku wa 15 Mata 2020 umusore w’imyaka 29 w’Umunyarwanda byemejwe ko yanduye COVID-19 (B16) kandi iperereza ryerekanye ko yasuye akabyiniro B, kandi yahuye na B8 ku wa 13 Werurwe 2020.”

Abo bose bagiye batahurwa bakiri muri ya minsi virus iba igitangira kugaragaza ibimenyetso, hagati y’iminsi 3-15.

Hari n’icyiciro C

Iki cyiciro kigaragaza uburyo gusurana mu ngo cyangwa gukoreramo ibirori bishobora gukongeza COVID-19.

Ku wa 19 Werurwe 2020 umusore w’imyaka 26 (C0) yagiye kwivuza ku Bitaro byitiriwe Umwami Faisal afite inkorora, umuriro, ababara mu gituza kandi yacitse intege. Ibizamini byerekanye ko yanduye SARS-CoV-2.

Yageze mu Rwanda ku wa 3 Werurwe 2020 avuye mu Bubiligi.

Undi w’imyaka 29 (C1) bahuye na we yasanzwemo SARS-CoV-2. We yageze mu Rwanda ku wa 2 Werurwe 2020 aturutse mu Buholandi.

Ubushakashatsi bukomeza buti “Iperereza ryerekanye ko C0 na C1 bombi bitabiriye ibirori ahantu mu rugo ku wa 14 Werurwe 2020.”

“Abantu 90 bitabiriye biriya birori byo mu rugo baramenyekanye, barashakishwa, barapimwa. Muri bo habonetsemo bane banduye C2, C3, C4 na C5. Abo bahuye bose bashyizwe mu kato, ariko nta bundi bwandu bwabonetsemo.”

Haza n’icyiciro D

Muri iki cyiciro ni urugero rw’uburyo mu ngo ubwandu bushobora gukwirakwira.

Ku wa 15 Mata 2020 umugore w’imyaka 36 (D0) yahamagaye inzego z’ubuzima avuga ko afite ikibazo cyo kunanirwa guhumeka, umuriro no kubabara umutwe.

Yahise ashyirwa mu bitaro, ibizamini byemeza ko yanduye SARS-CoV-2.

Umukobwa we w’imyaka 11 (D2) n’undi wa 21 babana (D1) byemejwe ko banduye. Undi mukobwa we w’imyaka 15 na we yaranduye (D3).

Abandi bantu babiri baje gusangwamo ubwandu barimo umugore w’imyaka 29 (D4) babanaga mu gipangu n’undi w’imyaka 34 (D5) wari wabasuye.

Ku wa 23 Mata 2020, umukobwa w’imyaka 15 (D6) w’umuhungu w’inshuti ya D5 na we yasanzwemo SARS-CoV-2, gusa uwo muhungu we ntiyanduye.

Muri rusange ubushakashatsi buvuga ko mu rugendo rwo gushakisha abahuye n’abanduye habonetse abagera ku 1035.

Abantu 15 muri 40 bakoreweho ubushakashatsi bingana na 37.5%, nta bimenyetso bya COVID-19 babaga bafite.

Ubushakashatsi bugaragaza ko bijyanye n’uburyo ubu bwandu bwatangiye bukwirakwira, gupima abantu banduye, abahuye nabo bagashyirwa mu kato byagombaga gutanga umusaruro mu minsi ya mbere y’ubwandu mu gihugu.

Gusa byageze aho ubwandu buba bwinshi ku buryo n’iyo wabatoranya utabona aho ubashyira, ahubwo batangira kugirwa inama yo kuguma mu ngo, bamwe ntibazubahirize.

Ubushakashatsi bwanzura buti “Guhurira ahantu hamwe hafunganye byagize uruhare rukomeye mu gukwirakwira ubwandu mu ntangiriro. Gukurikirana inkomoko y’ubwandu no gukurikirana abahuye n’abanduye byafashije mu guhangana n’icyorezo cya SARS-CoV-2 mu ntangiriro zacyo mu Rwanda.”

Abantu bashishikarizwa kwirinda ibirori, bagakorera hanze cyangwa baba bari mu ngo bagafungura amadirishya mu kugabanya ibyago byo kwanduzanya. Ni kimwe n’igihe bari mu modoka, bagomba gufungura ibirahuri.

Mu Rwanda hamaze kwandura abantu 39,047, abamaze gupfa ni 438.

U Rwanda rukomeje gupima COVID-19 hakabonekamo abanduye benshi
Share This Article
Tanga igitekerezo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Exit mobile version